Pierwsza historyczna wzmianka na temat Smołdzina pojawiła się w XIII wieku. Pierwotna nazwa wsi brzmiała Smolno, wywodziła się od rośliny zwanej smółd lub od smoły i została zapisana w 1281 r. Wówczas wieś należała do słupskich dominikanów. W 1291 roku książę Bogusłw IV przekazał wieś klasztorowi cystersów w Oliwie, a w latach 1329-1341 wieś należała do zakonu krzyżackiego. W 1622 ziemia smołdzińska powróciła do rodów Gryfitów. Od średniowiecza ziemie wokół Smołdzina wraz z jeziorami były własnością książąt słupskich.
Ostatnia księżna z rodu Gryfitów, Anna de Croy, spędziła tu ostatnie swoje lata. Księżna von Croy była fundatorką kościoła w Smołdzinie, który został wybudowany w 1632 r. W 1823 r. kościół rozbudowano, a w 1874 r. dobudowano nawę poprzeczną. Obecnie jest jedną z większych atrakcji turystycznych gminy.
Smołdzino powstało u podnóża "Świętej góry Słowińców" Rowokołu (115 m n.p.m). Wzgórze to było miejscem praktyk religijnych pogan i chrześcijan. Znajdowała się tu często uczęszczana kaplica pielgrzymów, poświęcona św. Mikołajowi. Dawano z niej sygnały świetlne dla żeglarzy. Na przestrzeni XVI stulecia kaplica przestała istnieć, około 1530 r. zburzona została przez mieszkańców Smołdzina. Fragmenty ścian rozebrano w 1821 roku, a w kilka lat później rozebrano również fundament, materiał wykorzystano podobno do budowy innego budynku. Fakt znalezienia na tym miejscu ludzkich kości świadczy, iż dawniej znajdował się tu cmentarz. Dziś nie ma już śladów po kaplicy na wzgórzu Rowokół.
Na zachód od Smołdzina w odległości 4 km leży druga co do wielkości miejscowość Gardna - dawny gród kasztelański położona nad jeziorem Gardno - jednego z większych w Polsce. Obecnie miejscowość składa się z dwóch połączonych wiosek: Gardny Wielkiej i Gardny Małej. Pierwszy zapis nazwy pochodzi z 1282 r. od pomorskiego słowa "gard" czyli gród od niemieckiego Klein Garde, Gross Garde. Osady słowiańskie i pierwsze grodziska na tym terenie pojawiły się już w VII-VIII w. Zabudowa wsi jest zbliżona do ulicówki, z placem pośrodku wsi, prawdopodobnie w miejscu średniowiecznego grodziska. Prawa miejskie otrzymała w XVII wieku , ale już w następnym wieku je utraciła. Gardna była najstarszym ośrodkiem parafialnym regionu słowińskiego.
Parafię założył książę Świętopełek w XIII w. Wieś była wówczas własnością biskupów gnieźnieńskich. Do 1845 r. odbywały się tu msze w języku kaszubskim. W 1765 r. doszło do zamieszek, gdyż mieszkańcy nie chcieli zaakceptować nowo mianowanego pastora, który nie władał językiem kaszubskim. W 1912 r wieś spustoszył wielki pożar i spłonęła cała zabytkowa zabudowa wsi. W Gardnie Wielkiej znajduje się zabytkowy kościół z roku 1282 przebudowany w 1842 r.